https://klinikamedikos.pl/blog/aktualnosci/nadmierne-owlosienie-u-kobiet-jakie-sa-przyczyny-hirsutyzm-co-to-znaczy/

Przypomnę tylko, że sprowadza się do dwóch typów:

• hirsutyzmu – miejscowego, występującego przede wszystkim w miejscach typowych dla mężczyzn: górna warga, broda, klatka piersiowa, górna część rąk i nóg, podbrzusze, górna część pleców. Są to obszary tzw. androgenowrażliwe, czyli podatne na działanie męskich hormonów płciowych. Może występować u kobiet w każdym wieku. Przede wszystkim dotyka jednak momentów gwałtownych zmian hormonalnych, jak w okresie dojrzewania, ciąży czy menopauzy,
• hipertrychozy – uogólnionego, mogącego obejmować całe ciało ze względu na predyspozycje genetyczne (wrodzona) lub jako postać nabyta, nawet w przypadku, gdy poziom męskich hormonów jest prawidłowy. Zwykle przyczyną są przyjmowane leki np.: adrenokortykotropina, glikokortykosteroidy, cyklosporyna, minoksydyl czy doustne środki antykoncepcyjne.

Jakie hormony wpływają na nadmierne owłosienie u kobiet?

W rozwoju hirsutyzmu istotną rolę odgrywa poziom stężenia androgenów w organizmie kobiety, wrażliwość mieszka włosowego na działanie tych hormonów oraz miejscowa aktywność enzymu 5α – reduktazy. Oznacza to, że ten rodzaj nasilonego wzrostu włosków może wynikać nie tylko ze stężenia męskich hormonów płciowych we krwi kobiety, ale także od stopnia wrażliwości jednostki włosowo – łojowej na ich działanie. Ich prawidłowe stężenie czy regularne cykle miesiączkowe nie wykluczają możliwości zdiagnozowania hirsutyzmu u kobiety.

Androgeny u kobiet wytwarzane są przez gruczoły wydzielania wewnętrznego: jajniki i nadnercza, dlatego w badaniach przyczyn nadmiernego owłosienia u kobiet to głównie one poddawane są analizie. Należą do nich:

• testosteron,
• androtestosteron,
• dihydrotestosteron (DHT),
• dehydroepiandrosteron (DHEA),
• siarczan dehydroepiandrosteronu (DHEAS) – produkowany jedynie przez nadnercza.

Najbardziej aktywną postać androgenów stanowi dihydrotestosteron, który powstaje z testosteronu dzięki działaniu enzymu 5α – reduktazy.

Bardzo ważną rolę pełni również białko SHBG, które wiąże hormony płciowe m. in.: testosteron, androtestosteron czy dihydrotestosteron (DHT). Ponieważ wykazuje większe powinowactwo do androgenów, jego poziom wpływa na stosunek testosteronu do estrogenów, oddziałujących na organizm. Kontroluje aktywność hormonów płciowych względem receptorów, a także transportuje je we krwi. Jego stężenie wpływa na stężenie wolnego testosteronu, którego jest zaledwie 1 – 2% w stosunku do całej ilości, ale to właśnie ten wykazuje postać aktywną. Im niższe stężenie białka SHBG tym większe wolnego testosteronu.

Pierwsze narzędzie do rozpoznania nadmiernego owłosienia u kobiet: hirsutyzmu.

Do ilościowej oceny nasilenia hirsutyzmu przede wszystkim wykorzystywana jest skala Ferrimana – Gallweya, ale należy pamiętać, że w tym wypadku ma ona charakter subiektywny. Umożliwia ocenę stopnia nasilenia owłosienia u kobiet w dziewięciu okolicach androgenozależnych (górna warga, podbródek, klatka piersiowa, górna i dolna część brzucha, górna i dolna część pleców, ramiona i uda), przyznając punkty od 0 do 4. Jeśli ich liczba wynosi 8 do 15, rozpoznaje się hirsutyzm łagodny. Powyżej 15 punktów: hirsutyzm umiarkowany lub ciężki. Światowe towarzystwa endykronologiczne w takim przypadku, oprócz terapii objawowej – usuwania nasilonego owłosienia – rekomendują diagnostykę hormonalną. Dzieje się tak również, kiedy mamy do czynienia np. z otyłością centralną, zaburzeniami cyklu miesiączkowania albo płodności lub hirsutyzm pojawia się nagle i szybko postępuje.

Jakie badania warto wykonać, jeśli Twoim problemem jest występowanie nadmiernego owłosienia typu męskiego?

W diagnostyce nadmiernego owłosienia u kobiet bardzo ważne jest jego właściwe rozpoznanie, czy mamy do czynienia z hirsutyzmem czy hipertrychozą. Dlatego też na początku procesu ogromną rolę odgrywa dokładnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe, uzupełnione laboratoryjnym i obrazowym (np. obraz policystycznych jajników w badaniu ultrasonograficznym – usg). Wykorzystuje się tutaj przede wszystkim oznaczenia:

•  testosteronu – w większości związany z białkami, a jedynie w 1 – 2% występujący w postaci wolnej – aktywnej,
• prolaktyny – wysoki poziom może sugerować problemy z przysadką mózgową,
• 17 – hydroksyprogesteronu – w przypadku wrodzonego przerostu nadnerczy, z powodu defektu enzymatycznego dochodzi do zaburzeń syntezy kortyzolu, co prowadzi do wzrostu stężenia hormonu adrenokortykotropowego (ACTH). Niedobór 21 – hydroksylazy powoduje podwyższone stężenie 17 – hydroksyprogesteronu,
• siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS) – wysoki poziom tego hormonu może sugerować zaburzenia w nadnerczach,
• androtestosteronu – powstaje z dehydroepiandrosteronu (DHEA) i z 17 – hydroksyprogesteronu. Podwyższone stężenie może wskazywać na zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• lutropiny/folitropiny (LH/FSH) – ich stosunek może dać wskazówki dotyczące zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Dodatkowo mogą pomóc badania progesteronu, kortyzolu (hipertrychoza może być związana z nadmiarem kortyzolu, sugerującym np. zespół Cushinga) i insuliny. Poziomu SHBG nie wykonuje się rutynowo, ale zaleca zwykle, gdy objawy zaburzeń hormonalnych nie korelują z ich bezpośrednimi pomiarami.

Należy pamiętać o hirsutyzmie idiopatycznym, który dotyka 5 – 15% przypadków hirsutyzmu. Wówczas badania obrazowe jajników są prawidłowe, podobnie jak stężenie hormonów typowych dla mężczyzn we krwi kobiety. Jego przyczyną może być zwiększona aktywność enzymu 5α – reduktazy, polimorfizm genu kodującego receptor androgenowy lub zwiększona wrażliwość mieszka włosowego na działanie męskich hormonów płciowych.

Jak leczyć nadmierne owłosienie u kobiet: hirsutyzm lub hipertrychozę?

Owłosienie typu męskiego u kobiet lub w postaci hirsutyzmu powoduje absolutny dyskomfort i bardzo mocno wpływa na ich codzienne funkcjonowanie lub samopoczucie. Z reguły jest przyczyną izolacji społecznej, depresji, a nawet nieprzemijającego lęku. Dlatego tak ważne jest aby znaleźć przyczynę problemu poprzez m. in. dobór odpowiednich badań i wdrożyć właściwe leczenie hirsutyzmu lub hipertrychozy, zarówno farmakologiczne (jeśli jest wymagane) jak i objawowe. W tym drugim przypadku mamy do wyboru metody czasowo redukujące nadmierne owłosienie: pęseta, wosk, pasta cukrowa. laser oraz jedyną, uznaną przez FDA do TRWAŁEGO usuwania nadmiernego owłosienia (każdego rodzaju) – jaką stanowi elektroepilacja.

Biorąc pod uwagę przyczyny i leczenie, jako ekspert elektroepilacji wiem, jak bardzo istotna jest dla mnie ocena niechcianych włosków u kobiet już na podstawie samej skali Ferrimana – Gallweya. Ułatwia ona kwalifikację Klientki w moim gabinecie do zabiegu ich usuwania, który sprosta oczekiwaniom i będzie w 100% efektywny, nawet w przypadku hirsutyzmu czy hiprtrychozy każdego podłoża. Wbrew powszechnemu przekonaniu, że „depilacja laserowa sobie poradzi”, tylko nowoczesna technologicznie elektroepilacja, połączona czasem z leczeniem farmakologicznym, jest w stanie przynieść efekty i przywrócić skórze utraconą gładkość raz na zawsze.

Podsumowanie

Jako osoba nie posiadająca wykształcenia stricte medycznego, jestem daleka od „wchodzenia” w kompetencje lekarzy. Intencją tego artykułu jest jedynie przekazanie istotnych informacji i ogromny apel z punktu widzenia eksperta elektroepilacji, który na co dzień mierzy się z problemem nadmiernego owłosienia u kobiet w swoim gabinecie kosmetologii. Nie należy go bowiem w żaden sposób bagatelizować. Hipertrychoza i hirsutyzm często nie stanowią problemu jedynie kosmetycznego, ale z reguły są jednym z objawów poważnego schorzenia. Nierzadko rozwijają się w przebiegu innych chorób. Jednym ze skutków najczęstszej przyczyny hirsutyzmu: PCOS, czyli zespołu policystycznych jajników – jest niepłodność. Hirsutyzm występuje często jako następstwo m.in. chorób nadnerczy, przysadki czy podwzgórza. Hipertrychoza nabyta może się wiązać z nowotworami złośliwymi czy schorzeniami metabolicznymi (porfira).

Pamiętajmy, że nasilone owłosienie u kobiet zawsze powoduje negatywną reakcję psychologiczną. To nie tylko problem estetyczny, ale i zdrowotny. Profesjonalnie wykonane zabiegi elektroepilacji (leczenie objawowe) i niekiedy farmakologiczne leczenie – przynoszą bardzo dobre efekty i jedyne, dostępne TRWAŁE rozwiązanie usuwania włosów. Wybór należy do nas… do kobiet.

Agnieszka Wiszniewska,

Ekspert elektroepilacji,

Ekspert kosmetologii twarzy i ciała,

Klinika Urody MediKos.